Evrim'in İnsan Üzerindeki İzi : Rekürren Laringeal

Canlılığın göz alıcı güzelliğinin içerisinde her zaman küçük fakat bize nerede geldiğimizi çok iyi anımsatan izler bulunur. Bu yazı serimizde Homo Sapiens türünün evrimsel süreçte edindiği bu eşsiz izleri inceleyeceğiz.

Vagus sinirinin bir kısmı olan Rekürren Laringeal siniri incelyeceğimiz izlerden ilki. Rekürren Laringeal iç ve dış olmak üzere iki kola ayrılır. Peki evrimin izi bunda nerede? 

Biliyoruz ki tarihin hayal bile etmekte zorlandığımız kadar eski olan zamanlarına kadar evrim ağacı üzerinde yolculuk yaparsak balık atalarımıza ulaşırız. İlk resimde görüldüğü üzere balıkların sinirleri yandan bakıldığında hafif eğimli ters "c" harfini andırır. Balıklarda bulunmayan fakat daha sonra karaya çıkan canlılarda evrimleşen bazı organlar bu sinirleri vücudun alt kısmına doğru iterek başladığı yerin çok yakınına uzun bir yoldan geri dönmesine sebep olmuştur. Yani beynin arka kısmından çıkan 10. sinir olan Vagus sinirden tekrar beyne çok yakın bir kısma gırtlağa geri geliyor.

Rekürren Laringeal sinirinin izlediği bu yol guatr ameliyatlarında da çok büyük sorunlara yok açıyor. Üstelik tiroit dokusunun yanından geçen bu sinir bazı bireylerde tiroid dokusuna gömülü bir halde varlığını sürdürebiliyor. 2 taraftan kesilmesi halinde hastayı boğabilecek (2 tarafında ameliyat esnasında kesilmesi durumunda derhal cerrahların bir delik açarak hastanın solunumu sürdürmesini sağlamaları gerekir) bu sinir zarar görmesi halinde ses telleri kontrolünde oluşan aksaklıklardan dolayı vokal sorunlar gibi çoğunlukla kalıcı olan sorunlara yol açar. Cerrahlar bu sinirle baş etmek için siniri ameliyat içerisinde arayıp bulmaya çalışırlar ki bu sırada hastanın dokularına zarar verildiği için bazı cerrahlar bu sinirin aranmayıp derhal tiroit dokunun kesilmesi taraftarıdır fakat bu da %1-2 ihtimalle sinirin tiroit dokuya gömülü olması halinde büyük problemler oluşturabilir. 

Zürafa ve dinozor türlerinde bu sinir metrelerce uzunluğu bulabilmesinden dolayı bizleri bir kez daha şaşırtarak evrimin kanunlarını daha net algılayabilmemizi sağlıyor.

Rekürren Laringeal , evrimin üzerimizde bıraktığı sayısız izlerden sadece birisi. Sinirin izlediği yol daha kısa olsaydı tabii ki tıp bilimine büyük kolaylık sağlayacaktı fakat evrim geri işlemez bu yüzden en başta balıklarda evrimleşen sinirler ancak bu tür bir yapılanmaya olanak sağlamıştır.

Ahmet Kara